Symbol luksusu lat 60-tych i synonim zagranicznego świata. To tutaj, w sercu Krakowa, w hotelu Cracovia, nazwanym na cześć mieszczącej się po sąsiedzku drużyny sportowej, gościły polskie i światowej sławy gwiazdy, a wśród nich brazylijska gwiazda Lucélia Santos, znana z bestsellerowego serialu „Niewolnica Isaura” czy francuski rockman Johnny Hallyday.

22 czerwca 1965 roku huk szampana Sowietskoje Igristoje słychać chyba aż na krakowskich Błoniach. Wielkie otwarcie hotelu zwiastuje jego przyszłą karierę – głośną, intensywną i niestety zbyt krótką.

Golonka, praca „po godzinach” i… pluskwy

Projektuje go Witold Cęckiewicz. To najdłuższy i najnowocześniejszy hotel w Polsce, który przyciąga sławnych aktorów, partyjnych dygnitarzy, a także zwykłych mieszkańców miasta. W menu same przysmaki: polędwiczki po marynarsku, golonka. Palce lizać! A na deser kremówki wypiekane przez mistrza cukiernictwa, samego Stefana Przebindowskiego. Obok kino Kijów. Kasyno, kawiarnia, restauracja, sala konferencyjna – tutaj żyje się na pełnych obrotach. Gmach mieszczący się przy alei Focha liczy 314 pokoi, a na etacie pracuje w nim około 300 osób. Podobno drugie tyle dorabia tutaj wieczorami… Przychodzą, podsłuchują obywateli. Zwykle rozmawiają po cichu. W pokojach, gdzie nocują zagraniczne sławy i polskie szychy, nie brakuje ukrytych mikrofonów.

Ulubieniec ważniaków

W latach 60-tych miejsca w hotelu trzeba rezerwować z dużym wyprzedzeniem. Na szczęście dyrektor zawsze zostawia kilka wolnych pokoi. Jeśli ktoś z partyjnych „grubych ryb” ma ochotę spędzić noc w centrum miasta, zwykle nie ma z tym żadnego problemu. Zanim moda na nocowanie w hotelu upowszechni się wśród ludzi z partii, jako pierwszy podpis w księdze gości składa marszałek Marian Spychalski, członek Komitetu Centralnego i Biura Politycznego KC PZPR. Swój stały apartament ma tutaj Józef Cyrankiewicz, pięciokrotny premier Polski (w latach 1947-1952 i 1954–1970).

Ku upadkowi

Czasy transformacji nie były łatwe dla obiektu. W 1991 roku przedsiębiorstwo Orbis, dla którego został zaprojektowany Hotel Cracovia, zostało jednoosobową spółką Skarbu Państwa. Wyrosła konkurencja, która zaczęła przyciągać klientelę świeżością, zadbaną elewacją. W Cracovii było na odwrót – brakowało klimatyzacji, wystrój już nie błyszczał nowoczesnością.

Myśl o wprowadzeniu zmian zakiełkowała w głowach zarządu za późno. Inne hotele miały już dostęp do internetu, klimatyzację, były skomputeryzowane. Któż więc chciałby nocować w niedostosowanym do potrzeb gości hotelu? Na stosunkowo niskie ceny kusili się jeszcze turyści z mniej zasobnymi portfelami. Ci z grubszymi uciekli, gdzie pieprz rośnie.

Tańce, amanci i divy

Na początku lat 70-tych hotel przeżywa swoje złote lata. W 1972 roku zostaje otworzona sieć sklepów Pewex, a Cracovia ma aż dwa dolarowe sklepy. W połowie lat 70-tych obiekt zmienia się w swego rodzaju kombinat. Zaczyna brakować lepszej jakości towarów, ale sprytni dostawcy radzą sobie i z tym. Mięso wymieniają na szkło, świetlówki na papier toaletowy.

Przyhotelowy bar z przyjemnością odwiedzają spragnieni smaku piwa mieszkańcy. Podobno jest to jedno z nielicznych miejsc w mieście, gdzie podają je zimne! W hotelu nocują aktorzy i piosenkarze – Irena Kwiatkowska, Kayah, Maryla Rodowicz. Stałym bywalcem jest również grywający na dancingach Zbigniew Wodecki. Bywa tutaj również sam porucznik Sławomir Borewicz… 😉 a raczej odtwórca jego roli czyli Bronisław Cieślak. Przyjemności nocowania w legendarnym miejscu nie odmawia sobie nawet kosmonauta – Mirosław Hermaszewski. W hotelu realizowane są też filmy „Jowita” (1967) i „Spis cudzołożnic” (1994). Dzięki tym produkcjom na plan zjeżdżają się sławni amanci – wśród nich Zbigniew Cybulski i Daniel Olbrychski. Obok nich są prawdziwe divy – Barbara Kwiatkowska, Kalina Jędrusik i Iga Cembrzyńska. Ach, cóż to były za czasy dla Cracovii!

O atmosferze w Hotelu Cracovia i o tym dlaczego ciepłe piwo jest gorsze niż zimna Niemka opowiada Leszek Mazan, dziennikarz i publicysta, autor książek tematycznie związanych z Krakowem.

Upadek i powstanie

Po latach świetności przyszedł krach. Ruch w Cracovii zamarł. Złośliwi mówią, że przyczynił się do tego rozkwit agencji towarzyskich, przez który znacznie zmalały dochody w obiekcie. Inni, że zniszczyła go konkurencja i brak inwestycji. Oficjalnie hotel zakończył działalność w 2011 roku, za 32 mln zł kupiła go spółka Echo Investment. Długo nie mogła zdecydować się, co zrobić z gmachem. Początkowo planowano zburzenie budynku, następnie wybudowanie galerii handlowej i mieszkań. Potem miał tu stanąć kolos z galeriami sztuki, biurami i sklepami.

Urzędnicy i aktywiści miejscy nie pozwolili jednak zniszczyć modernistycznego budynku. W 2016 roku przejęło go Muzeum Narodowe w Krakowie. Rok później zaczęło funkcjonować Forum Designu, czyli showroom prezentujący dzieła sztuki użytkowej polskich projektantów. Od czasu do czasu odbywają się tutaj wystawy. Niestety dawnego splendoru można ze świecą szukać.

Polub Szlaki Sztuki 👍